Tổ chức phi lợi nhuận có cần quản lý tài sản không?

Khi nhắc đến tổ chức phi lợi nhuận, nhiều người thường nghĩ ngay đến các hoạt động thiện nguyện, bảo vệ môi trường hay hỗ trợ cộng đồng – chứ hiếm khi liên tưởng đến chuyện… quản lý tài sản. Thực tế, dù không hoạt động vì lợi nhuận, các tổ chức này vẫn sở hữu quỹ, tài sản và nguồn vốn để duy trì sứ mệnh lâu dài. Vậy, việc quản lý tài sản có thực sự cần thiết đối với họ, hay chỉ là “chuyện của doanh nghiệp kinh doanh”? Cùng Cú Thông Thái đi tìm đáp án cho câu hỏi: “Tổ chức phi lợi nhuận có cần quản lý tài sản không?” trong bài viết dưới đây! 

1. Tổ chức phi lợi nhuận là gì?

Tổ chức phi lợi nhuận (Nonprofit Organization – NPO) là những đơn vị hoạt động không nhằm mục tiêu tạo ra lợi nhuận cho cá nhân hay cổ đông. Thay vì kiếm lời, họ tập trung toàn bộ nguồn lực vào việc phục vụ cộng đồng, thúc đẩy tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường. Lĩnh vực hoạt động của các tổ chức này rất đa dạng, từ chăm sóc y tế, giáo dục, bảo tồn thiên nhiên cho đến hỗ trợ phát triển cộng đồng và các hoạt động nhân đạo.

Mục tiêu cốt lõi của họ là giải quyết những vấn đề xã hội mà các doanh nghiệp vì lợi nhuận có thể chưa chú trọng. Nguồn kinh phí duy trì hoạt động thường đến từ sự ủng hộ của cộng đồng, đóng góp của các mạnh thường quân, cũng như các khoản hỗ trợ từ chính phủ.

Nhờ các sáng kiến như chiến dịch bảo vệ môi trường, chương trình giáo dục cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, tổ chức phi lợi nhuận góp phần nâng cao nhận thức, thúc đẩy thay đổi hành vi và biến các mục tiêu phát triển bền vững thành hiện thực trong đời sống cộng đồng.

2. Tổ chức phi lợi nhuận có cần quản lý tài sản không? Mục tiêu là gì?

Tổ chức phi lợi nhuận có cần quản lý tài sản không? Câu trả lời là: Tổ chức phi lợi nhuận, dù không nhằm mục đích kiếm lời, nhưng vẫn cần quản lý tài sản tài chính và phi tài chính một cách nghiêm túc, minh bạch và chuyên nghiệp để đảm bảo rằng nguồn lực nhận được từ các nhà tài trợ, quỹ hưu trí, các khoản đóng góp và đầu tư được sử dụng đúng mục đích, hiệu quả, đồng thời giúp duy trì hoạt động bền vững theo cam kết.

Theo quy định tại Việt Nam, các tổ chức phi lợi nhuận như quỹ xã hội, quỹ từ thiện chịu sự quản lý chặt chẽ từ cơ quan nhà nước theo Điều 12 Nghị định số 116/2013/NĐ-CP và Nghị định số 93/2019/NĐ-CP. 

Các quy định này yêu cầu tổ chức phi lợi nhuận phải:

• Duy trì, cập nhật minh bạch thông tin về tài sản, số tiền nhận được và sử dụng;
• Lưu giữ hồ sơ chi tiết về tài chính, các nguồn tài trợ và mục đích sử dụng ít nhất 5 năm, sẵn sàng báo cáo khi được yêu cầu;
• Ban hành quy chế quản lý tài sản, tài chính, định mức chi tiêu rõ ràng;
• Thực hiện báo cáo và công khai tài chính định kỳ để củng cố lòng tin từ cộng đồng và nhà tài trợ.

Điều này vừa phòng ngừa rủi ro gian lận, vừa nâng cao hiệu quả hoạt động và tạo sự phát triển bền vững cho các quỹ, tổ chức.

3. Quản lý tài sản trong quỹ hưu trí tự nguyện

Quỹ hưu trí tự nguyện, dù là mô hình mới và đang ở giai đoạn phát triển ban đầu tại Việt Nam, đã nhanh chóng nhận được sự quan tâm nhằm bổ sung nguồn thu nhập cho người lao động khi về già.

Đặc điểm của việc quản lý tài sản quỹ hưu trí tự nguyện:

• Quản lý tài sản quỹ hưu trí được thực hiện theo ủy quyền và giám sát chặt chẽ bởi các công ty quản lý quỹ đạt chuẩn, ngân hàng giám sát và cơ quan nhà nước.
• Quỹ có nhiệm vụ quản lý hiệu quả tài sản của người tham gia và doanh nghiệp, hướng đến mục tiêu an toàn vốn và tối ưu lợi nhuận lâu dài.
• Các thách thức như rủi ro bảo toàn vốn, lỗ quỹ ngắn hạn là nghiêm trọng và cần chiến lược quản trị chuyên nghiệp.
• Các cơ chế minh bạch, kiểm toán và báo cáo định kỳ được yêu cầu nghiêm ngặt nhằm bảo vệ quyền lợi người tham gia quỹ.

Quỹ hưu trí tự nguyện không chỉ giúp người lao động an tâm về thu nhập tuổi già mà còn là hình mẫu quản lý tài sản bền vững cho các tổ chức phi lợi nhuận trong lĩnh vực này.

4. Quản lý tài sản cho quỹ từ thiện

Quỹ từ thiện phải quản lý và vận hành tài sản một cách nghiêm túc nhằm:

• Đảm bảo các nguồn tài trợ, đóng góp được sử dụng đúng mục đích như hỗ trợ thiên tai, dịch bệnh, phát triển cộng đồng…
• Ban hành quy chế quản lý tài sản và ngân sách quỹ, đồng thời có Hội đồng quản lý và Ban kiểm soát hoạt động giám sát;
• Công khai thông tin về số tiền nhận, mục đích chi tiêu và kết quả dự án cho các tổ chức, cá nhân tài trợ và cộng đồng;
• Áp dụng công nghệ quản lý tài chính hiện đại, lập báo cáo thu chi minh bạch, phòng tránh gian lận;
• Thực hiện nghĩa vụ thuế, kế toán và kiểm toán theo quy định của pháp luật.

Các quy định hiện hành thúc đẩy quản lý tài sản quỹ từ thiện đi vào nền nếp, đảm bảo tính minh bạch và lòng tin xã hội, tạo điều kiện phát triển bền vững và hiệu quả.

5. Quản lý tài sản công tại các trường đại học

Tài sản công, trong đó có tài sản thuộc các trường đại học, là nguồn lực quan trọng để phát triển giáo dục, nghiên cứu và các hoạt động xã hội.

• Các trường đại học tại Việt Nam phải có quy chế quản lý, sử dụng tài sản công rõ ràng, cập nhật cơ sở dữ liệu tài sản đầy đủ và tổ chức kiểm kê định kỳ.
• Việc quản lý phải đảm bảo minh bạch, hiệu quả, tiết kiệm và chống lãng phí;
• Áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý tài sản để nâng cao hiệu quả theo dõi, bảo trì và sử dụng;
• Báo cáo định kỳ giúp cơ quan chức năng và cộng đồng giám sát hiệu quả việc sử dụng;
• Đào tạo nâng cao năng lực quản lý và trách nhiệm quản trị tài sản cho cán bộ quản lý trường.

Hiện nay, các trường đại học lớn như Trường Đại học Thương mại, Đại học Bách khoa Hà Nội đã có những bước tiến về công tác quản lý tài sản công, nhưng vẫn còn nhiều thách thức trong việc đồng bộ quy trình và minh bạch hóa toàn diện.

Dưới đây Cú tổng hợp các điểm chính về quản lý tài sản trong tổ chức phi lợi nhuận:

Lĩnh vực	Vai trò quản lý tài sản	Thách thức	Giải pháp chính
Quỹ hưu trí tự nguyện	Quản lý tài sản theo ủy quyền; đảm bảo an toàn và minh bạch cho người tham gia	Rủi ro mất vốn, lỗ quỹ, chưa phổ biến rộng rãi	Xây dựng quy trình chuyên nghiệp, tăng cường giám sát, minh bạch tài chính
Quỹ từ thiện	Quản lý nguồn tài trợ, chi tiêu đúng mục đích; công khai minh bạch	Nguy cơ sử dụng sai mục đích, gian lận tài chính	Thiết lập quy định chặt chẽ, sử dụng phần mềm quản lý, báo cáo định kỳ, giám sát cộng đồng
Trường đại học	Quản lý tài sản công phục vụ đào tạo, nghiên cứu minh bạch, hiệu quả	Quy trình chưa đồng bộ, cập nhật dữ liệu chậm	Ban hành quy chế, kiểm kê định kỳ, áp dụng công nghệ quản lý tài sản, đào tạo cán bộ quản lý tài sản

6. Quản lý tài sản thông minh cùng Cú Thông Thái 

Cú Thông Thái là đối tác tin cậy giúp bạn quản lý tài sản một cách chiến lược và cá nhân hóa – từ danh mục cổ phiếu, trái phiếu cho đến các quỹ tài chính – nhằm tối ưu hóa lợi nhuận đồng thời bảo toàn vốn.

Không chỉ dừng ở quản lý đầu tư, Cú còn hỗ trợ xây dựng kế hoạch hưu trí và truyền thừa tài sản bền vững, để nguồn lực của tổ chức không chỉ được duy trì mà còn tiếp tục sinh sôi. Nhờ đó, sứ mệnh của bạn có thể được thế hệ sau tiếp nối, góp phần xây dựng một nền tảng tài chính ổn định và lâu dài cho cộng đồng. Liên hệ với Cú qua nút Zalo hoặc Messenger bên tay trái để nhận tư vấn chi tiết hơn ngay hôm nay! 

>> Xem thêm: Tương lai ngành quản lý tài sản Việt Nam: Cơ hội cho mọi tầng lớp

7. Kết luận

Bài viết trên đã giải đáp câu hỏi “Tổ chức phi lợi nhuận có cần quản lý tài sản không”? Tổ chức phi lợi nhuận, dù mục tiêu không phải lợi nhuận tài chính, thì việc quản lý tài sản vẫn là yếu tố sống còn giúp bảo đảm hoạt động hiệu quả, bền vững và uy tín với cộng đồng, nhà tài trợ. 

Việc quản lý tài sản như quỹ hưu trí tự nguyện cần sự chuyên nghiệp, minh bạch và giám sát chặt chẽ để bảo toàn vốn và giữ lợi ích lâu dài cho người tham gia. Quỹ từ thiện phải quản lý tài chính đúng mục đích, công khai minh bạch, tạo niềm tin xã hội và phòng tránh rủi ro gian lận. Các trường đại học là những đơn vị trọng yếu với khối tài sản công lớn, đòi hỏi quản lý bài bản để đảm bảo sử dụng hiệu quả nhằm phát triển giáo dục.

Việc áp dụng công nghệ hiện đại, ban hành quy chế quản lý rõ ràng và nâng cao năng lực nhân sự là những bước then chốt để nâng tầm quản lý tài sản trong các tổ chức phi lợi nhuận tại Việt Nam, đồng thời bảo đảm tuân thủ pháp luật và thúc đẩy phát triển bền vững.

Thông tin trong bài có tham khảo các nghị định và quy định quản lý tổ chức phi lợi nhuận tại Việt Nam, bài viết từ Tap Chi Tai Chinh, Thu Vien Phap Luat, Prudential, các báo cáo chuyên sâu về quỹ hưu trí tự nguyện và quản lý tài sản trường đại học.