Giải đáp: Có phải đóng thuế thu nhập cá nhân từ cổ tức không?
Bạn đang bắt đầu hành trình tìm kiếm lợi nhuận từ cổ phiếu và một câu hỏi lớn xuất hiện: Nhận tiền từ chia cổ tức thì có phải đóng thuế thu nhập cá nhân (TNCN) không? Đây là một thắc mắc rất chính đáng. Câu chuyện thuế là một phần không thể thiếu trong đầu tư. Đừng lo lắng, hôm nay Cú Thông Thái sẽ “giải mã” từ A-Z về thuế thu nhập cá nhân từ cổ tức và những quy định liên quan, cùng ví dụ trực quan để bạn nắm rõ. Hãy cùng tìm hiểu!
1. Nhà đầu tư có phải đóng thuế thu nhập cá nhân từ cổ tức không?
Câu trả lời là: Có, thu nhập từ việc chia cổ tức phải đóng thuế TNCN.
Theo quy định của pháp luật về các khoản thu nhập chịu thuế TNCN, thu nhập từ chia cổ tức do góp vốn mua cổ phần được xếp vào nhóm thu nhập phải chịu thuế.
Cổ tức tính thuế gồm:
- Cổ tức bằng tiền mặt.
- Cổ tức bằng cổ phiếu (lợi tức ghi tăng vốn).
Cụ thể hơn, cổ tức là một hình thức của Thu nhập từ đầu tư vốn, và nhóm thu nhập này bao gồm rất nhiều loại lợi ích bạn nhận được khi góp vốn (như góp vốn vào công ty, hợp tác xã, quỹ đầu tư,…).
Dưới đây là một số hình thức thu nhập từ đầu tư vốn mà bạn cần lưu ý:
- Cổ tức do góp vốn mua cổ phần.
- Lợi tức do góp vốn vào công ty, hợp tác xã, hợp đồng hợp tác kinh doanh.
- Lãi trái phiếu, tín phiếu và các giấy tờ có giá khác.
- Cổ tức trả bằng cổ phiếu, lợi tức ghi tăng vốn.
- Tiền lãi do cho các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân vay.
- Phần giá trị tăng thêm của vốn góp khi giải thể, chia, tách, sáp nhập, chuyển đổi mô hình doanh nghiệp hoặc rút vốn.
Nói tóm lại: Khi bạn “rót” vốn vào đâu đó và nhận về “trái ngọt” (cổ tức, lợi nhuận, lãi…), thì khả năng cao là bạn phải chia sẻ một phần nhỏ lợi ích này với Nhà nước dưới dạng thuế TNCN.
2. Mức đóng thuế thu nhập cá nhân từ cổ tức là bao nhiêu?
May mắn thay, việc tính thuế TNCN đối với thu nhập từ cổ tức lại vô cùng đơn giản và áp dụng một mức thuế suất cố định. Theo quy định tại Điều 10 Thông tư 111/2013/TT-BTC, mức đóng thuế TNCN từ việc chia cổ tức được tính theo công thức “thần thánh” sau:
Mức đóng thuế TNCN từ việc chia cổ tức = Thu nhập từ việc chia cổ tức x Thuế suất 5%
Ví dụ:
Giả sử sau một năm đầu tư thành công, công ty quyết định chia cổ tức bằng tiền mặt, và bạn nhận được tổng cộng 100.000.000 VNĐ.
Bạn chỉ cần áp dụng thuế suất 5% cho số tiền này.
| Khoản mục | Chi tiết | Cơ sở pháp lý |
| Thu nhập từ cổ tức | 100.000.000 VNĐ | (Giả định) |
| Thuế suất áp dụng | 5% | |
| Số thuế TNCN phải đóng | 100.000.000 VNĐ x 5% = 5.000.000 VNĐ |
Như vậy, bạn đã hoàn thành nghĩa vụ thuế với 5 triệu đồng, và 95 triệu đồng còn lại là của bạn!
3. Ai là người khai thuế và nộp thuế thu nhập cá nhân từ cổ tức cho bạn?
Đây là phần thú vị, đặc biệt đối với người mới. Thông thường, khi nhận lương, bạn phải tự quyết toán thuế. Nhưng đối với thu nhập từ cổ tức, bạn thường được… “người khác” làm hộ! Theo quy định, tổ chức sẽ là bên có trách nhiệm khai thuế thay và nộp hồ sơ thuế cho cá nhân nhận cổ tức.
Đặc biệt lưu ý khi nhận cổ tức bằng chứng khoán:
- Nếu bạn nhận cổ tức bằng chứng khoán (tức là cổ phiếu thay vì tiền mặt), tổ chức sẽ khai thuế thay và nộp thuế thay cho bạn đối với thu nhập từ đầu tư vốn.
- Thời điểm nộp thuế thay này không phải là lúc bạn nhận cổ phiếu, mà là khi cá nhân phát sinh chuyển nhượng chứng khoán cùng loại, chuyển nhượng vốn, hoặc rút vốn.
Vậy, “tổ chức” đó là ai?
Tùy thuộc vào việc chứng khoán của bạn được giao dịch hoặc quản lý như thế nào mà tổ chức chịu trách nhiệm khai thuế thay sẽ khác nhau:
- Nếu chứng khoán giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán: Tổ chức khai thuế thay là công ty chứng khoán hoặc ngân hàng thương mại nơi bạn mở tài khoản lưu ký, hoặc công ty quản lý quỹ (nếu ủy thác danh mục đầu tư).
- Nếu chứng khoán không giao dịch trên Sở (nhưng đã đăng ký tập trung): Vẫn là công ty chứng khoán hoặc ngân hàng thương mại nơi bạn mở tài khoản lưu ký.
- Nếu chứng khoán của công ty cổ phần chưa đại chúng (nhưng ủy quyền quản lý cổ đông): Là công ty chứng khoán được ủy quyền quản lý danh sách cổ đông.
- Các trường hợp khác: Là tổ chức phát hành chứng khoán đó.
Tóm lại: Khi nhận cổ tức, dù bằng tiền hay bằng cổ phiếu, bạn thường không cần phải tự mình điền các mẫu tờ khai phức tạp. Công ty hoặc bên trung gian tài chính thường sẽ giúp bạn thực hiện nghĩa vụ này!
4. Lưu ý: Thu nhập từ cổ tức chỉ là một trong các nguồn chịu thuế TNCN
Để bạn có cái nhìn tổng quan hơn, thu nhập từ đầu tư vốn (bao gồm cổ tức) chỉ là một trong nhiều nguồn thu nhập mà cá nhân phải đóng thuế.
Theo các quy định hiện hành, các khoản thu nhập sau đây đều thuộc nhóm chịu thuế TNCN:
| Nhóm Thu nhập chịu thuế TNCN | Ví dụ |
| Thu nhập từ kinh doanh | Thu nhập từ sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ. |
| Tiền lương, tiền công | Tiền lương, thù lao (hoa hồng đại lý, nhuận bút), các khoản thưởng dưới mọi hình thức (kể cả chứng khoán). |
| Đầu tư vốn | Cổ tức, tiền lãi vay. |
| Chuyển nhượng vốn | Chuyển nhượng chứng khoán, chuyển nhượng vốn góp. |
| Chuyển nhượng bất động sản | Chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở. |
| Trúng thưởng | Trúng thưởng xổ số, trúng thưởng khuyến mại. |
| Bản quyền | Thu nhập từ chuyển nhượng, chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ. |
| Nhượng quyền thương mại | Thu nhập từ các hợp đồng nhượng quyền thương mại. |
| Nhận thừa kế | Thừa kế chứng khoán, bất động sản, vốn trong các đơn vị kinh doanh. |
| Nhận quà tặng | Quà tặng là chứng khoán, bất động sản, vốn trong các đơn vị kinh doanh. |
5. So sánh thuế TNCN khi nhận cổ tức bằng tiền mặt và cổ phiếu
Bạn có thể nhớ ngắn gọn thế này:
- Cổ tức tiền mặt: Nộp thuế ngay lập tức khi nhận.
- Cổ tức cổ phiếu: Nộp thuế khi bán cổ phiếu hoặc rút vốn.
Dưới đây là bảng so sánh chi tiết:
| Tiêu chí | Cổ tức bằng tiền mặt | Cổ tức bằng cổ phiếu |
| Thuế suất | 5% | 5% |
| Thời điểm tính thuế | Ngay khi chi trả cổ tức (công ty khấu trừ trước khi trả cho cổ đông) | Chưa nộp ngay khi nhận cổ phiếu. Chỉ phát sinh khi cổ đông bán/chuyển nhượng cổ phiếu, rút vốn hoặc chuyển nhượng vốn góp |
| Ai khai và nộp thuế? | Công ty, ngân hàng lưu ký, hoặc công ty chứng khoán sẽ khấu trừ và nộp thuế thay cho cổ đông | Tổ chức quản lý cổ đông (công ty chứng khoán, ngân hàng, công ty phát hành) sẽ khai và nộp thuế thay khi bạn thực hiện giao dịch chuyển nhượng |
| Số tiền thực nhận ngay | Bạn nhận số tiền đã khấu trừ thuế 5% (ví dụ nhận 100 triệu thì thực nhận 95 triệu) | Bạn nhận toàn bộ số cổ phiếu chia thêm, không bị khấu trừ ngay. Nhưng sau này khi bán cổ phiếu, thuế TNCN sẽ được tính và khấu trừ |
| Ưu điểm | Đơn giản, minh bạch, nhận tiền ngay sau khi đã khấu trừ thuế | Có thể trì hoãn nghĩa vụ thuế, tận dụng thời gian cổ phiếu tăng giá trước khi bán |
| Nhược điểm | Tiền nhận về ít hơn do bị trừ thuế ngay | Khi bán cổ phiếu mới phải đóng thuế, đôi khi khó theo dõi chính xác giá trị vốn và thời điểm phát sinh nghĩa vụ thuế |
>> Xem thêm:
Giải đáp: Thu nhập từ chứng khoán có phải đóng thuế không?
Thuế ETF và các 4 Loại Phí Nhà Đầu Tư Phải Biết
6. Ví dụ thực tế tính thuế khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu
Giả định:
- Bạn sở hữu 1.000 cổ phiếu của Công ty A.
- Công ty A quyết định chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 20% (tức là cứ 10 cổ phiếu sẽ được nhận thêm 2 cổ phiếu).
- Giá thị trường của cổ phiếu A tại thời điểm chia là 50.000 VNĐ/cổ phiếu.
Kết quả sau chia cổ tức:
- Bạn nhận thêm: 1.000 × 20% = 200 cổ phiếu.
- Tổng số cổ phiếu bạn nắm giữ: 1.200 cổ phiếu.
- Chưa phải nộp thuế thu nhập cá nhân ngay khi nhận 200 cổ phiếu này.
Khi nào phải nộp thuế?
Thuế phát sinh khi bạn bán hoặc chuyển nhượng số cổ phiếu cổ tức này.
Giả sử:
- Sau một thời gian, bạn bán toàn bộ 200 cổ phiếu cổ tức với giá 60.000 VNĐ/cổ phiếu.
- Giá trị thu được từ việc bán: 200 × 60.000 = 12.000.000 VNĐ.
Cách tính thuế:
Thuế thu nhập cá nhân từ cổ tức = Giá trị bán cổ phiếu × 5%
= 12.000.000 × 5% = 600.000 VNĐ.
Tóm lại:
- Khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu: Không nộp thuế ngay.
- Khi bán số cổ phiếu cổ tức này: Phải nộp 5% trên giá trị bán, không phụ thuộc lãi hay lỗ so với giá gốc.
- Trong ví dụ trên: Bán được 12 triệu thì nộp thuế 600.000 VNĐ, còn lại 11.400.000 VNĐ.
Kết luận
Như vậy, thu nhập từ cổ tức dù được nhận bằng tiền mặt hay bằng cổ phiếu đều phải nộp thuế thu nhập cá nhân với mức thuế suất 5%. Điểm khác biệt là tiền mặt sẽ bị khấu trừ ngay khi nhận, còn cổ phiếu thì chỉ phát sinh nghĩa vụ thuế khi bạn bán hoặc chuyển nhượng.
Hiểu rõ cơ chế này sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc lên kế hoạch đầu tư và quản lý tài chính cá nhân. Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn giải đáp thắc mắc về việc đóng thuế TNCN từ cổ tức, giúp hành trình đầu tư của bạn rõ ràng và suôn sẻ hơn!
Download App Cú Thông Thái giúp Tích sản nhẹ nhàng – Kết quả huy hoàng ở đây:
- Link web: https://app.sstock.com.vn
- CH Play/Android: TẠI ĐÂY
- iOS/App Store: TẠI ĐÂY
FAQs về thuế thu nhập cá nhân từ cổ tức
1. Nếu tôi nhận cổ tức bằng cổ phiếu nhưng không bán thì có phải nộp thuế không?
Không. Bạn chỉ phải nộp thuế khi bán hoặc chuyển nhượng cổ phiếu được chia, chứ không nộp ngay tại thời điểm nhận.
2. Ai sẽ chịu trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế cho tôi?
Thông thường công ty phát hành, công ty chứng khoán, ngân hàng lưu ký hoặc tổ chức quản lý cổ đông sẽ thay bạn khai và nộp thuế cho cơ quan thuế.
3. Thuế cổ tức 5% có được khấu trừ khi quyết toán thuế thu nhập cá nhân hàng năm không?
Không. Khoản thuế này được coi là khấu trừ cuối cùng, nghĩa là đã hoàn tất nghĩa vụ thuế và không phải cộng gộp để quyết toán cuối năm.